4F to przykład polskiego sukcesu: z rodzinnej firmy do marki obecnej w 42 krajach na pięciu kontynentach, z przychodami przekraczającymi 1,2 mld zł rocznie.
Prezes i założyciel OTCF, Igor Klaja (ur. 1976, Kielce), od 2003 roku konsekwentnie rozwija 4F, stawiając na innowacje w odzieży sportowej i akcesoriach.
Marka 4F nie tylko konkuruje z globalnymi gigantami (Nike, Adidas), ale na wybranych rynkach realnie z nimi wygrywa – szczególnie w obszarze ubiorów reprezentacji i ruchu olimpijskiego.
Fundamenty biznesowe – od rodzinnego biznesu do marki sportowej
Początki sięgają lat 90., gdy młody Igor Klaja przejął rodzinny biznes i rozpoczął dystrybucję śpiworów oraz odzieży sportowej pod szyldem Hornimpax (od 1995 r.). Te doświadczenia z rynku i pracy z hurtowniami pozwoliły mu zidentyfikować luki rynkowe i preferencje konsumentów.
W 2003 roku firma uruchomiła własną markę 4Fun, zyskując kontrolę nad produktem, komunikacją i sprzedażą. Nazwa wyrażała kluczowe wartości, które definiowały DNA marki:
- zabawa – sport i aktywność jako styl życia,
- fitness – nacisk na formę i codzienny trening,
- moda – estetyka i wzornictwo zgodne z trendami,
- funkcjonalność – praktyczne rozwiązania i wygoda.
Ścieżkę brandingu i formalnych zmian spółki dobrze ilustruje chronologia rebrandingu i rejestracji:
| Rok | Zmiana |
|---|---|
| 2003 | Uruchomienie marki detalicznej 4Fun (ok. 20 mln zł przychodów) |
| 2007 | Rebranding na 4F Sport Performance |
| 2010 | Uproszczenie nazwy do 4F i rejestracja spółki jako OTCF S.A. |
Szybka rozbudowa sieci w Polsce i profesjonalizacja operacji stworzyły bazę do ekspansji zagranicznej.
Olimpijski zwrot – strategia sponsorowania sportu jako ścieżka do globalnego sukcesu
Współpraca z federacjami to konsekwentnie realizowana strategia budowania wiarygodności poprzez wyniki sportowców. Oto kluczowe partnerstwa według lat:
- 2007 – Polski Związek Narciarski – ekspozycja przy sukcesach Adama Małysza i Justyny Kowalczyk;
- 2010 – Polski Związek Biathlonu – umocnienie obecności w sportach zimowych;
- 2013 – Polski Związek Lekkiej Atletyki – wejście w królową sportu;
- 2014 – Polski Związek Łyżwiarstwa Szybkiego – rozwój w dyscyplinach szybkościowych.
Najważniejszym krokiem było partnerstwo z Polskim Komitetem Olimpijskim (2008–2023). W 7 edycjach igrzysk 4F ubierała polskich olimpijczyków, stając się jednym z najważniejszych dostawców strojów olimpijskich na świecie.
Skala ekspozycji w Tokio 2020 była wyjątkowa. 4F ubierała reprezentacje ośmiu krajów, co dało pozycję drugiego największego producenta odzieży olimpijskiej (za Jomą, przed Nike i Adidasem). Były to:
- Polska,
- Słowacja,
- Litwa,
- Grecja,
- Chorwacja,
- Łotwa,
- Serbia,
- Macedonia Północna.
Tworzenie kolekcji olimpijskich to wieloletni proces R&D: ponad trzy lata pracy projektantów nad każdą edycją, dostosowanie do klimatu gospodarza i specyfiki dyscyplin oraz testy tkanin oddychających i wodoodpornych. Kolekcje męskie i damskie liczyły po 51 elementów – od ceremoniału otwarcia po stroje startowe i codzienne.
Ekspansja zagraniczna – budowanie globalnej obecności
Po umocnieniu w Polsce 4F ruszyła na rynki o bliskiej kulturze i logistyce. W 2016 r. otwarto pierwsze sklepy w następujących krajach:
- Łotwa,
- Słowacja,
- Rumunia,
- Czechy.
Do 2021 roku marka była obecna w ponad 42 krajach, a produkty dostępne w ponad 900 sklepach multibrandowych.
W Azji 4F konsekwentnie rozszerza zasięg. W 2023 roku otwarto sklep w Bangkoku (ASOK) – drugi w Tajlandii – co zwiększyło obecność do 44 krajów. Salon o powierzchni 62 m² wykorzystuje design inspirowany futuryzmem i technologią (stal, lustra, przydymione szkło).
W Polsce działa ponad 350 sklepów oraz setki stoisk partnerskich; w regionie (Litwa, Łotwa, Słowacja, Rumunia) – kilkanaście kolejnych. Połączenie sklepów własnych i depozytowych pozwala elastycznie dzielić ryzyko z partnerami.
Innowacyjne podejście do marketingu i transformacja cyfrowa
W e-commerce 4F postawiła na automatyzację i personalizację, osiągając imponujące wyniki. Najważniejsze metryki kampanii automatycznych:
- ROI – 12-krotny zwrot z inwestycji;
- Współczynnik konwersji – 3,7x wyższy niż w newsletterach;
- Średnia wartość koszyka (AOV) – wyższa o 2 proc.;
- Open rate – 2,8x więcej otwarć;
- CTR (unikalne kliknięcia) – 2,5x więcej kliknięć.
Najskuteczniejsze scenariusze automatyzacji obejmowały:
- odzyskiwanie porzuconego koszyka – przypomnienia i motywatory zakupowe,
- porzucone przeglądanie – remarketing produktów oglądanych,
- rekomendacje oparte na ML – dopasowanie do historii zachowań,
- sekwencje powitalne – onboarding i pierwsza transakcja.
Segmentacja i personalizacja odpowiadają za ok. 58 proc. przychodów e-commerce marki, co przełożyło się na 6–7 proc. wzrost online r/r (2023). Offline wsparto emisją DOOH, która zwiększyła odwiedzalność sklepów o 52 proc. (dodatkowo wzmocnioną retargetingiem). Spójna strategia omnichannel stała się filarem doświadczenia klienta.
Ambasadorzy marki i budowanie wizerunku poprzez osobowości sportowe
Ambasadorzy wzmacniają wiarygodność i zasięg marki. Kluczowe postaci:
- Robert Lewandowski – ambasador od 2021 r.; kolekcja 4F x RL9 z tkaninami oddychającymi i antybakteryjnymi,
- Anna Lewandowska – promotorka zdrowego stylu życia i treningu,
- Wilfredo Leon – siatkówka,
- Łukasz Kubot – tenis,
- Paulína Fialková i Kamila Żuk – biathlon,
- Martyna Kotwiła i Adrianna Sułek – lekkoatletyka.
Dynamika finansowa – wzrost przychodów i wyzwania rentowności
Ostatnie lata to wysoka dynamika sprzedaży przy presji na marże. Poniżej syntetyczne zestawienie wyników:
| Rok | Przychody | Rentowność operacyjna | Wynik (netto/brutto) | Kluczowe czynniki |
|---|---|---|---|---|
| 2021 | bd. | 12,1% | 106,8 mln zł (netto) | wysoka efektywność operacyjna |
| 2022 | 1,45 mld zł | 4,85% | 36,3 mln zł (netto) | osłabienie PLN, wyższe stopy, nadwyżki zapasów, przeceny |
| 2023 | ponad 1,3 mld zł | bd. | -17,491 mln zł (netto) | spowolnienie popytu, cięcia zamówień, redukcja >130 etatów |
| 2024 | 1,234 mld zł | bd. | -4,6 mln zł (brutto) | optymalizacja kosztów; marża brutto ze sprzedaży 674,9 mln zł (+1,6 p.p.) |
Dane potwierdzają aktywne działania naprawcze i stopniową odbudowę rentowności mimo niesprzyjającego otoczenia.
Strategie produktowe i innowacyjna technologia materiałów
Kluczowe rozwiązania technologiczne w produktach 4F to:
- Aquatech Pro+ – ochrona przed deszczem i wilgocią przy zachowaniu oddychalności;
- Inner-Tech – wiatroodporność i komfort termiczny;
- Polartec Classic® – wysoka izolacja cieplna w niskich temperaturach;
- Supplex – lekkie, miękkie i wyjątkowo trwałe włókno.
Asortyment odpowiada na trendy aktywności. Najważniejsze kategorie obejmują:
- bieganie i trening,
- jogę i fitness,
- trekking i outdoor,
- narciarstwo,
- kolarstwo,
- pływanie oraz akcesoria.
Dodatkowo działają linie: 4F Junior (od 2017 r., wiek 6–12 lat) oraz profesjonalna 4F PROteam (od 2018 r.), projektowane i testowane w wymagających warunkach.
Partnerstwa sportowe i sponsoring ligowych rozgrywek
W piłce nożnej 4F współpracuje jako Partner Techniczny z klubami:
- Korona Kielce – umowa od sezonu 2021/22, przedłużona w 2024 r.,
- Piast Gliwice,
- Stal Mielec.
W siatkówce partnerstwa obejmują m.in.:
- Grupa Azoty ZAKSA Kędzierzyn-Koźle,
- Projekt Warszawa,
- Enea Czarni Radom,
- Ślepsk Malow Suwałki.
Szczególnie istotna jest współpraca z koszykówką: 4F projektuje i dostarcza stroje dla wszystkich klubów Orlen Basket Ligi i Orlen Basket Ligi Kobiet, w modelu ligowym inspirowanym NBA.
Bezpośrednia konkurencja z globalnymi gigantami na arenie olimpijskiej
W Tokio 2020 4F ubierała osiem reprezentacji – to drugi wynik na igrzyskach (za Jomą), przed Nike i Adidasem. Pokazało to, że polska marka potrafi skutecznie rywalizować z największymi, zwłaszcza w kontraktach obejmujących całe reprezentacje.
Nike koncentrowała się głównie na wybranych dyscyplinach, a Adidas ubierał m.in. Wielką Brytanię, Węgry, Etiopię i Niemcy – mniej reprezentacji niż 4F.
Zrównoważony rozwój i strategia 4F Change
4F rozwija działania środowiskowe i społeczne w ramach spójnej strategii. Poniżej najważniejsze inicjatywy:
| Inicjatywa | Rok | Zakres | Cel/Efekt |
|---|---|---|---|
| Fundacja 4F Pomaga | 2020 | wsparcie społeczności, promocja aktywności | wzmacnianie kapitału społecznego |
| 4F Change + Wear_Fair | XI 2022 | zbiórki odzieży we wszystkich sklepach, odzysk i recykling | cyrkularny obieg odzieży |
| Centrum Logistyczne Czeladź | VIII 2021 | certyfikacja BREEAM – Very Good, m.in. ładowarki EV, e‑wózki, redukcja folii | niższe zużycie energii i materiałów |
| Polski Pakt Plastikowy | XII 2021 | recykling opakowań, PV, flota EV | do 2026 – min. 25% materiałów zrównoważonych w kolekcjach |
Wyzwania i kryzys wizerunkowo-biznesowy
Ostatnie miesiące przyniosły szereg trudnych decyzji i zdarzeń:
- zawieszenie marki Outhorn – koncentracja zasobów na 4F,
- zakończenie współpracy z PKOl po 14 latach – brak 4F na strojach w Paryżu 2024,
- incydent przy Maratonie Warszawskim – część koszulek powstała w Azji mimo wymogu lokalnej produkcji; przeprosiny i uszczerbek reputacyjny.
Strategiczne zmiany i przywracanie rentowności
Spółka realizuje plan naprawczy, łączący redukcję kosztów z selektywnym wzrostem. Najważniejsze działania i efekty organizacyjne:
- 33 etaty zlikwidowane w 2024 r.; na koniec roku 952 pracowników (−3,4% r/r),
- wzrost liczby umów zleceń do 102 (+28,4% r/r),
- 12 nowych lokalizacji w 2024 r. (11 x 4F, 1 x Under Armour),
- łączna powierzchnia handlowa 89,7 tys. m²,
- 199 sklepów własnych, 100 stoisk multibrandowych, 77 sklepów depozytowych,
- wzmacnianie e-commerce – +6,7% r/r w 2023, rozwój kategorii obuwia i lepsze zarządzanie zapasami.
Perspektywy przyszłości i potencjał wzrostu
4F pozostaje jedną z najsilniejszych polskich marek sportowych, dysponując rozpoznawalnością, innowacyjnym produktem i szeroką dystrybucją. Kluczowe filary dalszego wzrostu to:
- ekspansja w Azji – rosnąca klasa średnia i popularność athleisure,
- przyspieszenie digitalizacji – technologie e-commerce, personalizacja i omnichannel zamiast skokowego wzrostu liczby sklepów,
- rozbudowa oferty obuwia i akcesoriów – naturalne rozszerzenie, które w globalnych markach generuje znaczący udział sprzedaży.
Jeśli marka utrzyma balans między ambicją globalną a jakością i reputacją, ma realną szansę na trwały powrót do wysokiej rentowności i dalsze umacnianie pozycji.